Najlepsze dworce są nad Popradem

Do trwającego od czerwca konkursu na najlepszy dworzec kolejowy w Polsce zgłoszono w sumie 104 obiekty ze wszystkich 16 województw. Po wnikliwej selekcji do audytów zakwalifikowano 24 obiekty. W finałowej ósemce znalazły się: Zajezierze koło Dęblina, Gdańsk Główny, Centrum Przesiadkowe Gogolin, Centrum Przesiadkowe Rokietnica, Węgliniec, Wieliczka Park, Wisła Uzdrowisko oraz – po raz pierwszy w dziejach konkursu – zespół 12 obiektów, zrealizowanych w ramach wspólnego projektu pod nazwą „Dworce Doliny Popradu”. I ta właśnie realizacja znalazła największe uznanie w oczach jury, składającego się z profesjonalistów różnych branż, które przyznało jej tytuł „Dworzec Roku 2023”. Wręczenie wyróżnień zorganizowano tradycyjnie już podczas Kongresu Kolejowego, mającego miejsce 15 listopada w Warszawie.

O przyznaniu Nagrody Głównej decydowało czteroosobowe Jury Konkursu w składzie: Joanna Lech - Dyrektor Unijnych Projektów Transportowych, Stefan Jarecki - Profesor Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania, Bartłomiej Pomianowski - dziennikarz TVP3 Poznań, twórca i wydawca programu „Pociąg do Wielkopolski” oraz  Bartłomiej Kolipiński z Towarzystwa Urbanistów Polskich.

- Poziom konkursowych propozycji finałowych oceniam bardzo wysoko – powiedział Bartłomiej Pomianowski, jeden z członków Jury Konkursu - Dla mnie najważniejsza była różnorodność zgłoszonych kandydatur. Każdy obiekt to zupełnie inne rozwiązania, dostosowanie potrzeb podróżnych czy mieszkańców do uwarunkowań panujących w ich lokalizacji. W każdej z ośmiu propozycji znalazłem jednak coś oryginalnego. Coś co odróżnia ją od innych. Jedna kandydatura  urzekła mnie sposobem zagospodarowania budynku, inna wykorzystaniem przestrzeni dla pasażerów, jeszcze inna - jakością realizacji modernizacji czy remontu. Dlatego wybór tego jednego, najlepszego dworca był bardzo trudny.          

Jury Konkursu jednomyślnie jednak przyznało Nagrodę Główną propozycji nazwanej „Dworce Doliny Popradu”. W jej składzie znalazło się 12 dworców, które w ostatnich miesiącach zostały odremontowane lub wybudowane od podstaw przy linii kolejowej nr 96 pomiędzy Nowym Sączem a Muszyną. Wykonawcą inwestycji było PKP S.A. Fundusze na jej realizację pochodziły z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Osiem dworców (w Barcicach, Piwnicznej, Piwnicznej-Zdroju, Rytrze, Wierchomli Wielkiej, Żegiestowie, Żegiestowie-Zdroju oraz w Starym Sączu) poddano kompleksowej renowacji i przystosowano do współczesnych wymogów i przepisów budowlanych oraz przeciwpożarowych. W pozostałych czterech lokalizacjach (w Łomnicy-Zdroju, Młodowie, Miliku oraz Zubrzyku) W pozostałych 4 lokalizacjach (w Łomnicy-Zdroju, Młodowie, Miliku oraz Zubrzyku) wzniesiono zupełnie nowe budynki o powierzchni użytkowej do 100 mkw. Ich wygląd został dostosowany do otoczenia, z uwzględnieniem elementów charakterystycznych dla architektury Beskidu Sądeckiego, którego Dolina Popradu jest częścią.

- Nowe budynki są podobne do siebie, jednak każdy z nich ma coś co odróżnia go od innych. Czasem jest to mało widoczny szczegół, czasem różnicę jest łatwiej zauważyć. Bardzo dziękuję jury konkursu Dworzec Roku za to olbrzymie wyróżnienie i przy okazji chcę podziękować wszystkim, którzy przysłużyli się do tego by ten kompleks dworców w Beskidzie Sądeckim powstał. Bez nich nie byłoby tej nagrody – powiedziała Anna Policht z Biura Inwestycji PKP SA, koordynator projektu przebudowy dworców w Dolinie Popradu.

Właśnie skala projektu polegająca na kompleksowym odnowieniu nie jednego a kilkunastu obiektów jednocześnie oraz odwaga przy podejmowaniu nowatorskiej decyzji o realizacji inwestycji nad rzeką Poprad zadecydowały o uhonorowaniu jej główną nagrodą. Mimo silnej konkurencji i wielu atutów pozostałych kandydatów.

- Wybrana propozycja zwróciła moją uwagę ze względu na kompleksowość podejścia – powiedziała Joanna Lech, Dyrektor Unijnych Projektów Transportowych i członek jury - Mamy do czynienia z modernizacją 12 dworców, które zlokalizowane są przy jednej linii kolejowej. Część to niezwykle udane przykłady odnowienia obiektów zabytkowych. Kompleksowość podejścia stwarza potencjał do zwiększenia zainteresowania transportem publicznym wśród mieszkańców regionu, jak również turystów. Jest to również dobry krok w stronę zmniejszenia wykluczenia komunikacyjnego. Wszystkie dworce są niezwykle funkcjonalne, dostosowane do nowoczesnych standardów obsługi pasażera, pozbawione barier architektonicznych. Obiekty są zintegrowane z systemem komunikacyjnym miejscowości, w których się znajdują. Znajdują się przy nich parkingi dla samochodów oraz rowerów. Stwarzają możliwość przesiadki i skorzystania z innego środka transportu. Ta modernizacja jest również udanym przykładem wykorzystania środków unijnych na rozwój transportu kolejowego z regionalnego programu operacyjnego.

Inwestycja była realizowana w latach 2020-2023 w ramach Programu Inwestycji Dworcowych PKP S.A. Stanowi dobry przykład współpracy inwestora z samorządem terytorialnym: część kosztów pokryło dofinansowanie unijne z RPO dla województwa małopolskiego. Warto dodać, że choć linia jest cały czas eksploatowana, wszystkie budynki były do tej pory niedostępne dla pasażerów. Odnowione obiekty znajdują się w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim i położone są na terenie czterech gmin: Stary Sącz (2 obiekty), Rytro (1 obiekt), Muszyna (4 obiekty). Najwięcej, bo aż pięć dworców, odnowiono na terenie gminy Piwniczna-Zdrój. Wartość całego projektu wyniosła 84 mln zł.

- To wspaniała idea renowacji dworców w Polsce, które od lat popadały w ruinę – potwierdza Dariusz Dariusza Chorużyk, Burmistrz Piwnicznej-Zdroju - Kilka z nich to  perełki architektoniczne oddające klimat czasów w których były budowane,  przykładem są - aczkolwiek różnym architektonicznie - dwa obiekty z nich. Mam na myśli dworzec w Piwnicznej i stacja przystankowa w Wierchomli Wielkiej. Oba obiekty są charakterystycznym znakiem tej trasy kolejowej. Moja ocena dotyczy z patriotycznego punktu widzenia obiektów posadowionych na terenie Miasto i Gmina Piwniczna-Zdrój ale cała linia kolejowa zyskała blasku i jest świetną wizytówką naszego regionu. Chwała projektantom, którzy zaaranżowali w obiektach historycznych  potrzeby współczesnych miłośników podróży koleją.

W trakcie realizacji inwestycji założono podniesienie standardu obsługi i komfortu pasażerów, zwiększenie dostępności dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się, a także przywrócenie dawnej świetności obiektom zabytkowym. Wszystkie budynki zostały dostosowane do obsługi podróżnych o ograniczonej mobilności – osób starszych, rodzin z dziećmi oraz osób z ograniczoną mobilnością. Zapewniono takie usprawnienia jak: ścieżki naprowadzające, oznaczenia w alfabecie Braille’a, kontrastowa kolorystyka wnętrz, plany dotykowe budynków, a także zlikwidowano bariery architektoniczne. Dodatkowo dworce stały się bardziej ekologiczne, dzięki zastosowaniu   systemu BMS (Building Management System), który nadzoruje pracę instalacji i urządzeń. Dzięki temu nie tylko jest optymalizowane zużycie energii elektrycznej, cieplnej oraz wody ale także zapewnione jest bezpieczeństwo, poprzez monitoring, kontrolę dostępu, sygnalizację włamania i napadu, a także zagrożenia przeciwpożarowego.

- W imieniu Małopolski dziękuję jury za to olbrzymie wyróżnienie. Nagroda jest dla nas potwierdzeniem słuszności decyzji, którą podjęliśmy kilka lat temu. Zdecydowaliśmy wówczas, mimo olbrzymich kosztów które ponosimy, na kompleksowe inwestycje w transport kolejowy na terenie całego województwa. Robimy bardzo wiele by nakłonić jak największą grupę naszych mieszkańców do przesiadki do transportu zbiorowego. To bardzo trudne zadanie ale liczba pasażerów na szlakach stale rośnie. I to nie tylko na tych wokół samego Krakowa. Tendencja wzrostowa dotyczy wszystkich linii, które obsługujemy na obszarze województwa. A wracając do konkursu Dworzec Roku. Teraz, gdy już wiadomo, że w Beskidzie Sądeckim jest bardzo dobra infrastruktura pasażerska w postaci nowoczesnych i funkcjonalnych dworców to nie pozostaje nic innego by zaprosić turystów do przyjazdu w ten piękny i malowniczy region. Oczywiście, tylko i wyłącznie koleją – powiedział podczas ceremonii rozdania nagród Łukasz Smółka, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

Konkurs „Dworzec Roku” odbywa sie od roku 2018. Jego organizatorem jest Fundacja „Pro Kolej”, a honorowym patronatem objęli: Urząd Transportu Kolejowego, Fundacja Grupy   PKP, Instytut Kolejnictwa, Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz Towarzystwo Urbanistów Polskich. Organizację konkursu wspierają partnerzy: DASAG, Lagardere Travel Retail oraz PORR.